Ik denk dat veel mensen geloven dat het leven zoals zij het leven normaal is, ook al hoeft dat niet altijd zo te zijn. Dat mensen er niet van bewust zijn dat ze niet leven, maar slechts overleven of geleefd worden. Wanneer je opgroeit in een familie met hoge eisen die je steeds erop wijst wanneer je niet aan de sociale norm voldoet leer je dat dit is zoals het leven werkt. Dat je aan allerlei regeltjes moet voldoen om erbij te horen.

Wanneer je je onzeker voelt in sociale situaties dan ben je ervan overtuigd dat iedereen dat heeft. Want ja, je hoort vaker verhalen dat spreekbeurten geven of presentaties houden spannend is. Mensen vertellen regelmatig dat ze er niet zo van houden om op de voorgrond te staan. Dus dat jij je wat meer onzichtbaar opstelt en het gevoel hebt dat wat jij te vertellen hebt toch niet zo interessant is, dat is toch normaal?

Maar nee, deze dingen zijn niet normaal. Net zoals dat huiselijk geweld dat niet is, ook al is dat voor sommige mensen de dagelijkse gang van zaken. Maar wat doe je wanneer je niet weet dat het niet klopt? Wanneer je denkt dat alles wat je mee maakt normaal is en dat je je niet moet aanstellen en gewoon door moet gaan? Dan leef je niet, je overleeft. En soms word je geleefd.

Stel je niet aan

Stel je niet aan, zet gewoon even door. Laat je niet hangen, gewoon even je schouders eronder zetten. Het gaat vanzelf over. Dat is wat we onszelf vertellen wanneer we door periodes gaan die moeilijk zijn. Uiteindelijk gaat het over maar we moeten er gewoon even doorheen. En voor een deel klopt dat ook, maar wat als het een patroon wordt in plaats van een kortdurende strategie om er doorheen te komen?

De dagen slepen voort en elke dag geeft weer voeding aan de gedachte dat het niet meer goed gaat komen. Dat dit het nou eenmaal is. Dat er geen uitweg is. Nog een dag eventjes doorzetten. Nog een dag de schouders eronder. En nog een dag mijzelf vergeten. Terwijl het enige wat ik hoef te doen is een hand uit te steken en om hulp te vragen. Ik ben niet alleen. Wat ik nu ervaar is niet wat het is.

Ik denk dat er, wanneer je vast zit in een bepaald patroon, altijd het risico is dat je jezelf vergeet. Je schiet in de overlevingsstand en je vergeet compleet voor jezelf te zorgen. In mijn nogal recente situatie merkte ik dat de zorg voor mijn twee kinderen en het huishouden ervoor zorgde dat ik mijzelf aan de kant schoof. Ik verloor mijn zin in het leven. Elke dag was maar een herhaling van dezelfde dingen. Mijn hobby’s daar had ik geen tijd voor, tenzij ze buitenshuis waren en er een afspraak voor stond.

Gewoon even lekker in bad gaan, daar had ik geen tijd voor. Even rustig een filmpje kijken? Dat kon niet want er moest nog van alles gedaan worden. Wat mascara op? Nee joh, we moeten door want we moeten op tijd naar school en we waren al zo laat opgestaan omdat ik slecht had geslapen en zo moe ben. En de volgende dag weer hetzelfde verhaal. Hetzelfde patroon.

Van overleven naar leven

Het heeft veel kracht nodig om daaruit te komen. Om jezelf een spiegel voor te houden en je af te vragen of dit nou echt is hoe je verder wil (over)leven. Om die hand uit te steken en om hulp te vragen. Om te beseffen dat de situatie waar je in zit niet normaal is, dat niet iedereen dit door maakt. Om toe te geven dat het te veel is en dat jij zelf de enige bent die daar verandering in kan brengen.

Het kost heel veel energie om deze patronen te doorbreken. Je bent tenslotte soms al jarenlang gewend dat een situatie zich beetje bij beetje vormt. Elke dag een druppeltje water kan een Grand Canyon veroorzaken. En voor je het weet herken je jezelf bijna niet eens meer. Dus dan wordt het tijd om op zoek te gaan naar jezelf.

Om hulp vragen is geen teken van zwakte. Het betekent niet dat je hebt gefaald. Het voelde voor mij wel zo. Toegeven dat ik het weer niet voor elkaar had, dat ik weer in dezelfde valkuil was gevallen. Maar ik wist ook dat deze gevoelens en gedachten toe laten me niet verder zouden helpen. Dus ik koos om hulp te vragen. Ik koos voor mijzelf. Ik koos ervoor om weer te mogen leven.

Dus weer aan de therapie. Weer gesprekken. En weer tot het besef komen dat het oke is om mens te zijn. Dat fouten maken mag. Dat de lijn tussen leven en overleven heel erg dun is. En weten dat ik er mag zijn. Dat ik recht heb op geluk. Dat ik geen genoegen hoef te nemen met slechts overleven. Ik mag leven!

De toekomst

Tegenwoordig lijkt de insteek te zijn dat we onze emoties mogen laten zien. We leren onze kinderen om te communiceren over hun problemen, we helpen ze om probleemoplossend vermogen te ontwikkelen. Mannen mogen nu huilen, vrouwen hoeven niet meer perfect te zijn. We mogen om hulp vragen want dat is geen teken van zwakte. We lijken te hebben geleerd van de denkfouten die vorige generaties in hun greep hebben gehouden.

Ik probeer mijn kinderen op te voeden met begrip, compassie en empathie. Ze te leren dat om hulp vragen mag. Maar ook ik ben maar mens en ook ik betrap mezelf erop dat ik soms mijn eigen streefdoelen en gedachtenpatronen op hun inprent. Soms houd ik ook geen rekening met hun ontwikkeling en blijf ik vastzitten aan wat mij is aangeleerd. Ook ik zeg dat ze ‘gewoon’ even door moeten zetten en dat alles wel goed komt. Ook al besef ik me achteraf dat ik meer met mijzelf en mijn eigen denkfouten bezig was dan met mijn kinderen.

Maar goed, zolang ik me (al is het maar achteraf) er bewust van ben dat ik bepaalde patronen in stand houd kan ik ze nog corrigeren. Zolang ik leer kan ik proberen om het overleven te vermijden. En zolang we onszelf blijven ontwikkelen en blijven leren van onze fouten komen we er wel. Want het leven is veel te mooi om te missen.

Wil je op de hoogte blijven wanneer er een nieuwe blog online komt? Schrijf je dan nu in voor de nieuwsbrief